علل، علایم، پیشگیری و درمان دمل یا جوش چرکی پوست

مجموعه: سلامت پوست

دمل چیست

بیماری پوستی دمل: علت، تشخیص و درمان

دمل یا فرونکول به توده های چرکی دردناک در پوست گفته می شود که معمولا به دلیل عفونت فولیکول مو در عمق پوست بوجود می آیند. 

علت بروز دمل معمولا باکتری استافیلوکوکوس اورئوس یا به اختصار باکتری استاف است. این باکتری به طور معمول روی پوست یا بینی اغلب افراد زندگی می کند بدون این که آسیبی به آن ها برساند. 

دمل چیست؟

دمل ( به انگلیسی : Boil ) عفونت موضعی پوست در عمق است که روی سطح پوست به شکل ناحیه ای قرمز و حساس مشاهده می شود و به مرور زمان سفت و سخت و دردناک می شود و بعد از مدتی مرکز آن نرم شده و سفید و چرکی می شود. 

این چرک ناشی از تلفات مبارزه سلول های سفید خون با عفونت است و ترکیبی از گلبولهای سفید ، باکتری و پروتئین است.

چرک جمع شده در محل دمل در نهایت سری تشکیل می دهد که ممکن است خود به خود باز شده و تخلیه شود یا این که عمق بیشتری داشته باشد و در بافت محصور شود که به آن آبسه گفته می شود . برای تخلیه آبسه ممکن است نیاز به جراحی  داشته باشید.

علت ایجاد دمل

دمل به نام آبسه پوست هم شناخته می شود و ممکن است در هر نقطه از بدن از جمله تنه ، اندام ها ، باسن ، زیر بغل یا کشاله ران دیده شود. 

مهم ترین علت ایجاد دمل ، بوجود امدن شکاف های زیر روی سطح پوست در اثر خراش یا اصطکاک است که راه را برای ورود میکروب و رسیدن به فولکیول مو هموار میکند و در نتیجه دمل ایجاد می شود. 

برخی دمل ها به دلیل گیر افتادن مو در زیر پوست ایجاد می شوند.

مسدود شدن غدد عرق میتواند منجر به دمل شود. 

جوش های کوچک معمولا با اقدامات ساده در منزل درمان می شوند ولی مایع چرکی داخل دمل برای بهبود باید تخلیه شود. 

دمل ها در صورتی که به صورت خود به خود یا توسط جراح تخلیه نشوند ممکن است بزرگتر شده یا به هم وصل شوند و عفونت سطحی را شدیدتر کنند.

در موارد بسیار نادر و بزرگ شدن بیش از حد احتمال کمی برای ورود عفونت دمل به خون وجود دارد. 

انواع دمل پوستی

انواع دمل

دمل به آبسه ایجاد شده در پوست گفته می شود که ممکن است یک سر یا چند سر روی پوست داشته باشد و در موارد شدید با تب یا لرز همراه شود.

به آبسه کوچک که در اثر عفونت یک فولیکول مو ایجاد می شود معمولا جوش یا آکنه گفته می شود ولی اصطلاح دمل به آبسه های بزرگتر گفته می شود که گروهی از فولیکول های مو را درگیر کرده و سطح بزرگتری دارد. 

دمل ها میتوانند مزمن یا فرونکل باشند یا این که عود کننده یا کاربنکولوز باشند. 

شایع ترین انواع دمل عبارتند از :

آکنه کیستیک

آکنه کیستیک نسبت به آکنه ممعمولی در عمق بیشتری از پوست تشکیل می شود و بیشتر در دوران نوجوانی در پوست صورت دیده می شود و علت آن مسدود شدن یا آلودگی منافذ پوستی و تجمع چربی در عمق پوست است. 

هیدرآدنیت عفونی 

این نوع دمل معمولا در زیر بغل و اغلب در کشاله ران دیده می شود و به دلیل التهاب موضعی غدد عرق بوجود می آید و شامل چندین آبسه و مجاری عفونی بین آن ها است. درمان آن با آنتی بیوتیک بسیار دشوار است و برای درمان نیاز به جراحی دارد. 

کیست پیلونیدال

این کیست دملی منحصر به فرد است که در چین باسن دیده می شود که به تدریج سفت تر و ملتهب تر و بزرگتر و دردناک می شود به قدری که نشستن را دشوار میکند. این آبسه ها معمولا بعد از سفرهای طولانی که همراه با نشستن های طولانی است ایجاد می شود. 

عوامل خطر ابتلا به دمل

دمل در هر فردی می تواند دیده شود ولی در افرادی که سیستم ایمنی شان به دلیل بیماری یا مصرف داروهای خاص ضعیف شده است بیشتر دیده می شود. مثل افراد مبتلا به دیابت یا نارسایی کلیه. 

بیماری هایی که تولید آنتی بادی در بدن کاهش پیدا می کند مثل هیپوگاماگلوبولینمیا

مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مثل کروتیزون

علایم و تشخیص دمل

دمل در ابتدا به شکل برآمدگی سخت ، قرمز و گاها دردناک است و اندازه آن کمتر از 1 اینچ است ولی با گذشت زمان توده دمل نرم تر ، بزرگ تر و دردناک می شود و بعد از مدتی یک کیسه چرکی بالای آن مشاهده خواهد شد.

- پوست قرمز و متورم و دردناک اطراف دمل

- ایجاد دمل های کوچکتر اطراف دمل اصلی

- تورم غدد لنفاوی اطراف دمل

- تب 

ساختار دمل چرکی پوست

آیا دمل مسری است؟

باکتری عامل ایجاد دمل مسری است بنابراین دمل تا زمانی که فعال است و بهبود پیدا نکرده  است می تواند از طریق تماس پوست یا به اشتراک گذاشتن وسایل یا حتی روی سایر نواحی پوست خودتان منتقل شود.

برای پیشگیری از سرایت عفونت به دیگران و سایر قسمت های پوست خودتان ، روی دمل را با بانداژ بپوشانید و هرگاه دستتان با دمل تماس داشت با مایع دستشویی ، دستانتان را بشویید که دمل روی سطح پوست خودتان منتشر نشود یا به دیگران انتقال پیدا نکند. 

درمان دمل 

عفونت های ناشی از دمل در اغلب موارد خفیف بوده و با آنتی بیوتیک قابل درمان است و اثر ماندگاری ندارد ولی باید برای درمان آن اقدام کنید تا به قسمت های دیگر بدن نفوذ نکرده و منجر به نارسایی یا عفونت اعضای بدن نشود. 

با نمونه گیری از چرک دمل میتوان باکتری مسئول ایجاد آن را شناسایی کرد و با آنتی بیوتیک آن را درمان نمود. 

درمان زودرس دمل کمک میکند با عوارض کمتری روبرو شوید و بهبود ضایعه پوستی سریعتر شود. 

درمان اصلی خانگی دمل استفاده از گرما و گرم کردن سطح دمل با آب گرم یا کمپرس گرم به مدت 20 دقیقه و سه بار در روز است. 

گرما باعث افزایش گردش خون در محل دمل شده و در نتیجه گلبول های سفید و آنتی بادی های بیشتری برای مقابله با عفونت را به ناحیه آسیب دیده فرا می خوانید که به بهبود سریعتر عفونت به شما کمک می کند. 

از دستکاری یا باز کردن دمل سفت و کوچک اجتناب کنید چون هیچ تاثیری به جز شدیدتر شدن عفونت و درد بیشتر نخواهد داشت. 

زمانی که دمل نرم شود و سر چرکی آن قابل مشاهده باشد یعنی آماده تخلیه است که بعد از تخلیه درد تا حد زیادی تسکین پیدا میکند.

پیشگیری از سرایت دمل

چه زمانی برای درمان دمل چرکی به پزشک مراجعه کنید

اغلب دمل ها با درمان های خانگی قبل از این که چرکی شوند به صورت خود به خود برطرف می شوند ولی در صورتی که به مشکل خوردید بهتر است به متخصص پوست برای تخلیه یا درمان مراجعه کنید. 

در صورتی که بیماری ای دارید که منجر به ضعف سیستم ایمنی بدن شده مثل دیابت ، سرطان ، آرتریت و غیره یا در صورت یکه داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مثل پردنیزون مصرف میکنید در صورت ایجاد دمل بهتر است با پزشک خود مشورت نمایید. 

در صورتی که دمل همراه با تب باشد.

در صورتی که قرمزی اطراف دمل شروع به افزایش کند یا رگه های قرمز اطراف دمل مشاهده کنید.

عدم ایجاد سر دمل و ایجاد دمل های متعدد دیگر

برای دمل های ایجاد شده روی صورت ، ستون فقرات و مقعد

دمل ایجاد شده در چین باسن

ایجاد هر جوش دردناکی که به سرعت بهبود پیدا نکند.

پیشگیری از دمل

بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به دمل این است که مانع از انتقال ویروس آن از دیگران به خودتان بشوید بنابراین دستانی که نشسته اید را به پوست صورت یا بدنتان نزنید. 

استفاده از صابون های ضد باکتری میتواند مانع از تجمع باکتری ها یا انتشار آن ها روی سطح پوست شود.

می توانید از پاک کننده های خاص موضعی برای کاهش باکتری های پوست استفاده کنید. 

اگر پوست پشت بازوها یا اطراف ران مدام ملتهب می شوند هنگام دوش گرفتن حتما پوست را لایه برداری کنید تا مانع از تجمع مواد زائد در منافذ پوستی شوید. 

گردآوری : بخش آرایش و زیبایی بیتوته