علل و نشانه های ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی + راههای تقویت

مجموعه: بهداشت بانوان

دیافراگرم لگنی ماهیچه های بین باسن و اندام های تناسلی هستند

آنچه که باید در مورد دیافراگم لگنی زنان بدانید! 

دیافراگم لگنی چیست؟

در بدن انسان، در کف لگن، گروهی ماهیچه به صورت افقی وجود دارند که با عنوان دیافراگم لگنی شناخته می شوند. به عبارتی دیگر دیافراگم لگنی به گروهی از ماهیچه های موجود در لگن گفته می شود که به مثابه ی گهواره در منطقه زیر لگن به صورت طبیعی کشیده شده اند. 

ماهیچه های دیافراگم لگنی، حفره های بالای لگن را از ناحیه پرینه زیرین جدا می سازند. پرینه در کالبد شناسی در جنسیت زن و مرد به محدوده ی بین ناحیه تناسلی و مقعد گفته می شود. دیافراگم لگنی متشکل از کوکسی‍ئوس طبقه عمقی کف لگن و عضله لوارتور آنی می باشد. عضله لواتور آنی یا بالابرنده مقعد، مشمول عضلات ایلیوکوکسیژئوس و پوبوکوکسیژئوس است.

عضله پوبوکوکسیژئوس به عنوان مهم ترین عضله کف لگن در بدن، در مراقبت از اندام هایی اعم از مثانه، رحم و کنترل پیش راه نقش مهمی ایفا می کند.

ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی بیشتر در بانوان یائسه شکل می گیرد

اهمیت دیافراگم لگنی در بدن 

همانطور که می دانید کره زمین جاذبه گرانش دارد. ماهیچه دیافراگم از اندام های مختلف بدن اعم از روده، مثانه و رحم در برابر جاذبه زمین نگهداری می کند.

در بدن انسان اعمال مرتبط با تولید مثل و فعالیت جنسی به وسیله دیافراگم لگنی تکمیل می شود. این ماهیچه از ارگان های لگن و محتویات آن نظیر جنین نگهداری می کند. 

دیافراگم لگنی در حین زایمان طبیعی، به وسیله شل کردن عضلات، زمینه را برای باز شدن سوراخ واژن به اندازه خروجی لگن میسر می سازد. 

یکی دیگر از نقش های مهم دیافراگم لگنی در بدن، فراهم کردن کنترل اسفنگتری دهانه پرینئال است. دیافراگم لگنی عضله اسفنگتر مقعد را به صورت طبیعی در حالت انقباض نگه می دارد. 

علاوه بر این دیافراگم لگنی، سبب ارتقای ایستادگی و مقاومت در هنگام افزایش فشار داخلی شکم در برابر بیرون زدگی احشا و ارگان های داخلی می شود. به عبارتی دیگر، هنگامی که در داخل شکم بنا به دلایلی فشار داخلی شکل می گیرد، عضلات ماهیچه های دیافراگم از خارج شدن ارگان های داخلی بدن مراقبت می کند. 

ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی 

زمانی که در ماهیچه های دیافراگم لگنی ضعف به وجود می آید، زمینه برای افتادگی عضوهای موجود در لگن اعم از روده بزرگ، رحم و مثانه فراهم می گردد. 

ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی در بانوان یائسه و پس از زایمان طبیعی به وفور شکل می گیرد. روند تضعیف ماهیچه ها به صورت طبیعی رخ می دهد. 

یکی از نشانه های متداول ضعف در دیافراگم لگنی، ریزش مقداری ادرار در هنگام خنده ، عطسه و سرفه است. در طی تضعیف ماهیچه های دیافراگم لگن، اختلالات متعددی در بدن فرد ظهور پیدا می کنند. 

اختلال عدم کنترل مثانه

یکی از بیماری هایی که ناشی از ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی در بدن شکل می گیرد، عدم کنترل مثانه است. در این بیماری به موجب خارج شدن مثانه از جایگاه اصلی، نشت ادرار شکل می گیرد.

در مواردی نیز بیمار نیاز شدیدی به دفع ادرار پیدا می کند. 

اختلال عدم کنترل روده

همانطور که بیان کردیم با ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی، زمینه برای خروج اندام های موجود در لگن فراهم می شود. یکی از وظایف دیافراگم لگن در بدن بانوان و آقایان مراقبت از روده بزرگ است. بی شک با ضعف دیافراگم لگنی، روده بزرگ از مقر اصلی خارج می شود.

در طی این فرایند بی اختیاری در دفع مدفوع سفت و روان شکل می گیرد. 

در برخی موارد عدم کنترل روده به موجب تداخل آسیب به اسفینگتر مقعدی رخ می دهد. این عارضه ناشی از آسیب دیدن حلقه ماهیچه ای که از مقعد محافظت می کرده اند، به وجود می آید. 

افتادگی ارگان های موجود در لگن

زمانی که با ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی، بافت های ناحیه لگن قابلیت نگهداری از ارگان های ناحیه لگنی را از دست بدهند، اندام های مختلف به سمت بیرون حرکت می کنند و با تحمیل فشار به واژن سبب بروز ناراحتی در بیمار می گردند. 

به طور مثال، زمانی که عارضه افتادگی رحم شکل می گیرد، دهانه آن به سمت واژن فشار وارد می کند. در مواردی نیز بخشی از دهانه رحم از واژن خارج می گردد.  

برای درمان ضعف در ماهیچه های دیافراگم لگنی انجام حرکات فیزیوتراپی مؤثر هستند

عوامل دخیل در تضعیف ماهیچه های دیافراگم لگنی

• افزایش وزن 

• جراحی پروستات 

• جراحی زنان 

• اختلالات مغزی

• یائسگی

• بارداری

• زایمان طبیعی

• کهولت سن 

درمان بیماری های دیافراگم لگنی 

برای درمان ضعف در ماهیچه های دیافراگم لگنی، انجام حرکات فیزیوتراپی مؤثر واقع هستند. با آغاز پروسه ورزش، فرد بر بخش های تحتانی بدن کنترل پیدا می کند. یکی از مزیت های تقویت عضلات لگن، کمک به سفت شدن عضلات شکمی است.

در افرادی که شکم های بزرگ و برآمده دارند، با بهبود ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی به صورت غیر مستقیم، عضلات شکم به داخل کشیده می شوند. 

بهتر است بدانید تقویت عضلات لگن در تنگ شدن مجرای واژن نقش چشمگیری دارد. 

تمرینات کگل برای بهبود ضعف ماهیچه های دیافراگم لگنی 

مجموعه ای از تمرین های انقباضی و انبساطی که در راستای تقویت عضلات دیافراگم لگنی موثر واقع می شوند، کگل نام دارد. 

در واقع، یکی از ورزش های مؤثر برای تقویت عضلات دیافراگم لگنی در بانوان و آقایان، کگل است. 

انجام تمرین کگل در موقعیت های مختلف اعم از در حالت دراز کشیده و نشسته قابل اجرا است. در تمرین کگل به ادرار کردن و نگه داشتن آن تظاهر می کنید. 

یکی از نکات حائز اهمیت برای انجام تمرین کگل، پیدا کردن عضله درست است. برای پیدا کردن عضلات مثانه، واژن و مقعد در طی عمل ادرار کردن جریان آن را قطع و وصل نمایید. 

حرکت فعال سازی عضلات کف لگن 

برای انجام تمرین کگل، ابتدا از خالی بودن مثانه اطمینان حاصل کنید. سپس به صورت دلخواه در حالت نشسته یا دراز کشیده قرار بگیرید. چند مرتبه نفس عمیق بکشید و بدن را در حالت ریلکس قرار دهید. 

سعی کنید عضلات کف لگن را منبسط و منقبض کنید. چند ثانیه مکث کنید و مجددا روند انقباض را تکرار نمایید. توصیه می شود برای نتیجه دهی تمرین کگل، روند انقباض و انبساط را به صورت روزانه در 3 ست 10 مرتبه تکرار کنید. 

حرکت پلویک کرل 

کهولت سن باعث ایجاد ضعف در دیافراگم لگنی می شود

یکی از تمرین های رایج در ورزش پیلاتس، حرکت پلویک کرل است. 

برای انجام حرکت پلویک کرل، بر روی زمین یا یک سطح صاف دراز بکشید. سپس زانوهای خود را خم کنید. سعی کنید کف پاها بر روی زمین قرار بگیرد. 

با قرار دادن دست در طرفین، بر روی ستون فقرات تمرکز کنید و آن را در حالت خنثی قرار دهید. به گونه ای که یک فضای کوچک میان ناحیه میانی کمر و کف زمین به وجود آید. 

نفس عمیق بکشید و عضلات کف لگن را منقبض سازید. 

لگن را به سمت بالا هدایت کنید و در همین راستا، کمر را در حالت صاف به سمت کف زمین فشار دهید. 

با وارد کردن فشار پا به کف زمین، سعی کنید باسن را از سطح زمین بلند نمایید. سه مرتبه نفس عمیق بکشید و باسن را به آرامی بر روی زمین قرار دهید. 

تمرین پلویک کرل را در روز های نخست به تعداد دفعات 3 الی 4 مرتبه تکرار کنید. سپس به مرور زمان تعداد دفعات را افزایش دهید. 

توجه داشته باشید در حین بلند کردن باسن می بایست وزن بدن بر روی شانه باشد و ناحیه میانی و تحتانی کمر در حالت انقباض قرار داشته باشند. 

گردآوری:بخش سلامت بیتوته