آشنایی با نحوه کاشت، داشت و برداشت بادمجان

مجموعه: گیاهان،حیوانات و آکواریوم

نحوه کاشت بادمجان چگونه است

آموزش کاشت و پرورش بادمجان از بذر تا برداشت میوه

 هدف از نگارش این محتوا آشنایی شما با نحوه کاشت بادمجان، چگونگی تکثیر و برداشت آن است. بادمجان که با نام علمی Solanum melongena شناخته می شود از گونه های گیاهی است که نیاز به به نور فراوان و گرمای طولانی مدت دارد به همین دلیل کاملا با آب و هوای سرزمین ما سازگار است.

از این رو در حال حاضر، کشت و پرورش بادمجان در کشور ما با عملکردی بهتر و کم هزینه تر، نسبت به بسیاری از کشورهای جهان، انجام می شود. این ویژگی سبب شد که ایران، همواره یکی از مهم ترین کشورهای تولیدکننده ی بادمجان، در سطح دنیا شناخته شود.

بادمجان از گونه های گیاهی پهن برگ است که جزء خانواده ی سیب زمینی محسوب می شود. این گیاه که قدمت آن، به قرن پنجم میلادی برمی گردد دارای دوره ی رشد یک ساله است. خواستگاه و ریشه ی اصلی این گیاه، از کشور هند است که در قرون وسطی، به وسیله ی اعراب به اروپا برده شد و از این قاره به آمریکا انتقال یافت. 

در حال حاضر کشورهای هند، ایران، چین و مصر از مهم ترین و پیشروترین کشورهای تولیدکننده ی بادمجان در سطح دنیا می باشند. یکی از مهم ترین ویژگی های این گیاه، نحوه ی کاشت و تکثیر بسیار آسان آن است به گونه ای که هر شخصی در منزل خود، باغچه های کوچک و حتی در ﺁپارتمان ها و در گلدان، می تواند اقدام به کاشت بادمجان نماید.  

حال اگر شما هم علاقه مند کشت و پرورش بادمجان هستید و می خواهید با نحوه ی کاشت آن و چگونگی تکثیر و نگهداری بادمجان، ﺁشنا شوید می توانید با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید.

ویژگی های گیاه بادمجان

همان طور که اشاره نمودیم بادمجان از گونه های گیاهی است که نیاز به دوره ی گرمایی طولانی مدت دارد و طبیعتا به سرما، حساس می باشد. این ویژگی بادمجان سبب شد که عموما این گیاه، در نواحی گرمسیری کشت و پرورش داده شود. البته این گیاه در آب و هواهای معتدل هم، کشت می شود اما باید دقت کرد که دمای هوای منطقه، کمتر از 16 درجه سانتیگراد نشود چرا که به میوه های این گیاه، آسیب می رساند.

از دیگر ویژگی های ظاهری این گیاه عبارتند از:

• این گیاه دارای ارتفاع متغیر است که عموما بین نیم تا 5/1 متر است.

• ریشه های بادمجان، سطحی و بسیار قوی می باشد.

• گیاه بادمجان دارای برگ های پهن و بیضوی است که طول آن ها به 10 سانتی متر هم می رسد.

• این گیاه دارای گل هایی شبیه گل های سیب زمینی می باشد که رنگشان، بنفش است. گل های این گیاه هم به صورت تک و هم چندتایی می باشند که در صورت روییدن گل های چندتایی، فقط گل تحتانی، میوه می دهد.

• گیاه بادمجان، هم دارای میوه های گرد و هم، باریک و کشیده است. رنگ این میوه ها سیاه، بنفش، زرد و سفید می باشد.

انواع بادمجان

انواع بادمجان

یکی از مهم ترین نکاتی که در زمان کاشت بادمجان باید با آن آشنا باشید آشنایی با انواع بادمجان است. بادمجان دارای انواع مختلفی دارد که شامل انواع زینتی و خوراکی می باشد. اما در کشور ما 3 نوع بادمجان کشت و پرورش داده می شود که عبارتند از:

• بادمجان قلمی: این بادمجان از قدیمی ترین بادمجان هایی است که در کشور ما کشت می شود و دارای میوه ای دراز و باریک است.

• بادمجان معمولی آمریکایی: قطر این نوع بادمجان، بیشتر از بادمجان قلمی است و طول آن دو برابر عرض آن است.

• بادمجان درشت آمریکایی: این بادمجان یک واریته ی پاکوتاه است که عرض میوه ی آن، دو برابر طول آن است.

نکات مهم در زمان کاشت بادمجان

همان طور که اشاره نمودیم کاشت بادمجان، بسیار راحت است اما نیازمند رعایت نکات ساده ای است تا این گیاه رشد کند و به بار بنشیند. این نکات عبارتند از:

• توجه به زمان کاشت بادمجان: بهترین زمان برای کاشت این گیاه، اواخر اسفند و اولی پاییز است که این کاشت، ابتدا باید به صورت خزانه داری و زیر شاسی انجام گیرد.

• توجه به مقدار بذر لازم برای کاشت: معمولا برای هر متر مربع از خزانه، 2 گرم بذر کافی است.

• توجه به عمق کاشت بذر بادمجان: عمق بذر باید 1 الی 2 میلی متر باشد.

• مدت زمان جوانه زدن گیاه بادمجان: 20 تا 25 روز است.

• زمان مناسب برای انتقال نشاء: بهترین زمان، برای انتقال نشاء زمانی است که ارتفاع نشاء به 15 سانتی متر برسد.

• توجه به خاک: بهترین خاک برای کشت و رشد این گیاه، خاک های سبک و حاصلخیز مثل ماسه و لومی است که دارای زهکشی مناسبی هستند.

• نور: این گیاه باید از نور کامل برخوردار باشد.

• توجه به نیاز آبی: رشد و تکثیر این بادمجان، نیاز به آبیاری متوسط دارد.

• PH خاک: مناسب ترین PH برای خاک این گیاه، ۵٫۸ تا ۶٫۵ می باشد.

• مدت زمان رسیدن محصول: حدود 130 تا 160 روز طول می کشد تا میوه های بادمجان، برسند.

• میزان تولید بادمجان: اگر گیاه شما اصلاح شده باشد در هر هکتار، حدود 25 تا 35 تن، محصول می دهد.

نحوه کاشت بادمجان

بهترین خاک برای کاشت و تکثیر بادمجان

بدون شک خاک، یکی از مهم ترین عوامل برای رشد و تکثیر هر گیاهی است که گیاه بادمجان نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. اگر می خواهید رشد و میوه دهی این گیاه، عملکرد مطلوبی داشته باشد باید به خاک آن توجه کنید. چرا که مواد غذایی فراوان و رطوبت زیاد و دائمی از مهم ترین عوامل رشد این گیاه می باشند.

پس خاک مناسب برای بادمجان، باید دارای دو ویژگی اصلی، یعنی توانایی حفظ رطوبت زیاد و حاصلخیزی بالا باشد. به همین دلیل، این خاک باید سرشار از مواد آلی و شن و رس باشد تا هم بتواند آب، به راحتی در آن نفوذ کند و هم این رطوبت را به صورت دائمی و زیاد، حفظ کند و در دسترس گیاه قرار دهد. از این رو، بهترین خاک برای رشد و تکثیر بادمجان، خاک های سبک و شنی لومی  sandy Loam است که PH آن ها بیشتر از 5 و 6 است و همچنین دارای زهکشی مناسب و عمق خوب برای رشد بادمجان می باشند.

کوددهی و آماده سازی بستر برای کاشت، رشد و تکثیر بادمجان

با توجه به مطالب ذکر شده، دریافتیم که بادمجان برای رشد و تکثیر بهتر، به مواد غذایی فراوان نیاز دارد که این مواد را از خاک دریافت می کند. بنابراین قبل از هر کاری باید زمین را تقویت نمود تا خاک آن، کاملا حاصلخیز شود. برای این کار می توان از کودهای کاملا پوسیده ی دامی استفاده می نمود. به این صورت که به ازای هر هکتار می توانید 30 تا 40 تن کود دامی استفاده کنید. 

اما اگر خاکتان از نظر مواد غذایی، ضعیف است می توانید مقدار این کود را بیشتر کنید و به ازای هر هکتار، 40 تا 50 تن کود دامی به همراه ۳۲۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم سوپر فسفات ۱۶ درصد استفاده نمایید. لازم به ذکر است بدانید کود دامی باید کاملا پوسیده باشد و در صورتی که کاملا پوسیده نیست نباید بیش از حد، از آن استفاده کنید چرا که باعث می شود گیاه، بسوزد. 

البته اگر به کودهای حیوانی مناسب، دسترسی ندارید می توانید از کودهای شیمیایی استفاده کنید. مقدار کودهای شیمیایی برای هر هکتار، شامل 50 تا 75 کیلوگرم کود ازت، ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم کود فسفر و ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم کود پتاس می باشد. علاوه بر این می توانید در زمان رشد گیاه، از کود ازت به صورت سرک استفاده کنید به این صورت که، 3 تا 4 هفته بعد از کاشت، می توانید 2 الی 3 بار از کود ازت استفاده کنید.

مراحل کاشت بادمجان چگونه است؟

بذرهای بادمجان که به رنگ های سفید و زرد می باشند بسیار کوچکند. این بذرها دارای یک دوره ی خواب می باشند به همین دلیل بعد از کشت، ممکن است بسیاری از بذرها رشد نکنند و یا رشد بذرها به کندی انجام گیرد. به گونه ای که حدود 6 تا 12 طول بکشد این بذرها تبدیل به بذرهای نشاء شوند. به همین دلیل بهتر است در ابتدا، بذرها را خزانه ی گلخانه کشت کنید.

این کار سبب می شود مشکل سرمای بذرهای بادمجان، حل شود. بعد از رفع این مشکل، باید بگذارید تا نشاها به مرحله ی چهار برگی برسند. پس از این مرحله می توانید نشاها را به زمین اصلی انتقال دهید. این پروسه سبب می شود هم زودتر به محصول نهایی برسید و هم هزینه های واکاوی و تنک کردن را کاهش دهید. از آنجایی که گیاه بادمجان بسیار حساس است باید در زمان انتقال نشاها به زمین اصلی، کاملا متوجه شوک وارده به آن، باشید.

اگر در مناطق معتدل می خواهید اقدام به کاشت بادمجان کنید بهتر است در فصل فروردین این کار را انجام دهید. اما در مناطق گرمسیری، بهمن ماه، بهترین فصل کشت بذر در خزانه ی گرم و یا شاسی است. اگر می خواهید مستقیما بذرها را در زمین اصلی بکارید باید منتظر بمانید تا هوا، مساعد شود. 

مراحل کلی کاشت بادمجان شامل موارد زیر می باشد:

• ابتدا خاک مناسب با زهکشی را آماده کنید. برای این کار می توانید با بیل یا شیارکش، خاک را زیر و رو کنید.

• اگر می خواهید بادمجان را در گلدان بکارید باید ته گلدان را با سنگ یا ماسه پر کنید تا خاکتان زهکشی داشته باشد.

• به خاک، مقداری کود دامی و کمپوست اضافه کنید.

• بذرها را بکارید و آن ها را آبیاری کنید.

• برای جوانه زدن بذرها، دما را معتدل نگه دارید.

• بعد از 2 تا 3 هفته، بذرها آماده ی جابه جایی هستند.

آشنایی با نحوه کاشت بادمجان

بهترین دما برای رشد بذرهای بادمجان

مرحله جوانه زنی: دمای روزانه 23 تا 25، دمای شبانه 23 تا 25

مرحله رشد تا انتقال نشاء: دمای روزانه 20 تا 25، دمای شبانه 18 تا 20

کاشت: دمای روزانه 20 تا 25، دمای شبانه 18 تا 20

کاشت تا جمع آوری بوته ها: دمای روزانه 18 تا 30، شبانه 18 تا 25

برداشت بادمجان

برداشت میوه بادمجان از زمانی که اندازه ی میوه به یک سوم اندازه ی نهایی برسد امکان پذیر است. اما بهترین زمان و بهترین کیفیت میوه زمانی است که بادمجان ها سفت، براق و دارای سطح صاف باشد و همچنین اندازه ی آن هم به قدری باشد که مشتریان، در بازار می پسندند. از آنجایی که میوه بادمجان به گونه ای است که تا مدتی بر روی بذر، بدون آفت می ماند شما می توانید زمان برداشت را تا رسیدن به اندازه دلخواه بازار به تاخیر بیندازید. البته ماندن بیش از حد بر روی بذر، سبب سفت و بی کیفیت شدن آن ها می شود. 

گردآوری:بخش علمی بیتوته