اسکن HIDA؛ نگاهی دقیق به عملکرد کبد و کیسه صفرا

اسکن HIDA یا اسکن ایمینودی استیک اسید کبدی-صفراوی یک آزمایش تصویربرداری پزشکی است که برای بررسی عملکرد کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی استفاده می شود. این اسکن با تزریق یک ماده رادیواکتیو به ورید انجام می شود. این ماده به کبد می رود و سپس از طریق کیسه صفرا وارد روده کوچک می شود. اسکن با استفاده از دوربین گاما برای ردیابی مسیر ماده رادیواکتیو انجام می شود. 

اسکن اسید ایمینودی استیک کبدی صفراوی (Liver-bile acid iminodiacetic acid scan)

• اسکن ایمینودی استیک اسید کبدی-صفراوی (HIDA)

• تصویربرداری HIDA

• اسکن صفراوی

• اسکن عملکرد کیسه صفرا

• اسکن صفراوی دینامیک

• کولسنتی گرافی 

• سینتوگرافی کبدی صفراوی

• در طول آزمایش، ممکن است یک تزریق داخل وریدی داروی سینکالید (Kinevac) دریافت کنید که باعث انقباض و خالی شدن کیسه صفرا می شود. گاهی اوقات مورفین در طول اسکن HIDA داده می شود تا کیسه صفرا راحت تر دیده شود.

• یک دوربین گاما روی شکم شما قرار می گیرد تا از ردیاب هنگام حرکت در بدن شما عکس بگیرد. این فرآیند حدود یک ساعت طول می کشد و در طی آن باید بی حرکت بمانید.

• اگر احساس ناراحتی کردید به تیم خود بگویید. ممکن است بتوانید با کشیدن نفس های عمیق ناراحتی را کاهش دهید.

• یک متخصص در تصویربرداری پزشکی، به نام رادیولوژیست، صفحه کامپیوتر را تماشا می کند تا پیشرفت ردیاب رادیواکتیو را در بدن شما ببیند. اگر تصاویر اصلی به اندازه کافی خوب نباشند، ممکن است در عرض 24 ساعت به تصویربرداری بیشتری نیاز داشته باشید.

• واکنش آلرژیک به ماده رادیواکتیو مورد استفاده در اسکن HIDA نادر است، اما ممکن است رخ دهد. علائم واکنش آلرژیک ممکن است شامل خارش، بثورات پوستی، تورم صورت، و مشکل در تنفس باشد. اگر در حین یا بعد از اسکن HIDA علائم واکنش آلرژیک را تجربه کردید، فوراً به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.

• کبودی در محل تزریق.

• اسکن HIDA با استفاده از ماده رادیواکتیو انجام می شود. قرار گرفتن در معرض تشعشع می تواند خطر ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش دهد. با این حال، میزان تشعشع مورد استفاده در اسکن HIDA بسیار کم است و خطر ابتلا به سرطان ناشی از این اسکن بسیار نادر است. 

• اسکن HIDA معمولاً صبح انجام می شود. شما باید حداقل 8 ساعت قبل از اسکن ناشتا باشید. این به این دلیل است که غذا می تواند بر نتایج اسکن تأثیر بگذارد.

• اجتناب از مصرف داروهای خاصی که ممکن است بر نتایج اسکن تأثیر بگذارند. 

• جواهرات و سایر لوازم فلزی را در خانه بگذارید یا آنها را قبل از آزمایش بردارید.

اسکن HIDA اغلب برای ارزیابی کیسه صفرا انجام می شود. همچنین برای بررسی عملکرد دفع صفرا در کبد و ردیابی جریان صفرا از کبد به روده کوچک استفاده می شود. اسکن HIDA اغلب با اشعه ایکس و سونوگرافی استفاده می شود. اسکن HIDA ممکن است به تشخیص چندین بیماری و شرایط کمک کند، مانند:

• التهاب کیسه صفرا که کوله سیستیت نامیده می شود.

• انسداد مجرای صفراوی.

• مشکلات مادرزادی در مجاری صفراوی مانند آترزی صفراوی.

• عوارض بعد از عمل، مانند نشت صفرا و فیستول.

• ارزیابی پیوند کبد

• پزشک شما ممکن است از اسکن HIDA به عنوان بخشی از آزمایش برای اندازه‌گیری میزان ترشح صفرا از کیسه صفرا استفاده کند، فرآیندی که به عنوان کسر تخلیه کیسه صفرا شناخته می‌شود.

• اجتناب از مصرف داروهای خاصی که ممکن است بر نتایج اسکن تأثیر بگذارند: برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و داروهای تیروئید، می توانند بر نتایج اسکن HIDA تأثیر بگذارند. اگر از هر یک از این داروها استفاده می کنید، باید با پزشک یا پرستار خود در مورد اینکه آیا باید مصرف آنها را قبل از اسکن قطع کنید یا خیر صحبت کنید.

• در برخی موارد، ممکن است پزشک یا پرستار شما قبل از اسکن HIDA یک عامل مداخله گر تجویز کند. عوامل مداخله گر موادی هستند که می توانند به پزشک کمک کنند تا اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد کبد و کیسه صفرا شما به دست آورد.

برای تشخیص، پزشک علائم و سایر نتایج آزمایش و همچنین نتایج اسکن HIDA را در نظر می گیرد. نتایج اسکن HIDA عبارتند از:

• معمول: ردیاب رادیواکتیو آزادانه با صفرا از کبد به کیسه صفرا و روده کوچک حرکت می کرد.

• حرکت آهسته ردیاب رادیواکتیو: حرکت آهسته ردیاب ممکن است نشان دهنده انسداد یا انسداد یا مشکل در عملکرد کبد باشد.

• هیچ ردیاب رادیواکتیو در کیسه صفرا دیده نمی شود: ناتوانی در دیدن ردیاب رادیواکتیو در کیسه صفرا ممکن است نشان دهنده التهاب حاد باشد که کوله سیستیت حاد نامیده می شود.

• کسر جهشی کم کیسه صفرا : مقدار ردیاب خروجی از کیسه صفرا پس از تجویز دارو برای تخلیه آن کم است. این ممکن است نشان دهنده التهاب مزمن، معروف به کوله سیستیت مزمن باشد.

• ردیاب رادیواکتیو در مناطق دیگر شناسایی شده است: ردیاب رادیواکتیو که در خارج از سیستم صفراوی یافت می شود ممکن است نشان دهنده نشت باشد.

پزشک شما نتایج را با شما در میان خواهد گذاشت.

1. اسکن HIDA چیست؟

اسکن HIDA یک آزمایش تصویربرداری پزشکی است که برای بررسی عملکرد کبد و کیسه صفرا استفاده می شود. این اسکن با تزریق یک ماده رادیواکتیو به ورید انجام می شود. این ماده به کبد می رود و سپس از طریق کیسه صفرا وارد روده کوچک می شود. اسکن با استفاده از دوربین گاما برای ردیابی مسیر ماده رادیواکتیو انجام می شود.

2. هزینه اسکن HIDA چقدر است؟

هزینه اسکن HIDA بسته به عوامل مختلفی از جمله محل انجام اسکن، تکنیک مورد استفاده، و بیمه درمانی شما متفاوت است. 

3. آیا اسکن HIDA جایگزین مناسبی برای سونوگرافی کیسه صفرا است؟

اسکن HIDA و سونوگرافی کیسه صفرا هر دو آزمایشات تصویربرداری پزشکی هستند که می توانند برای بررسی عملکرد کبد و کیسه صفرا استفاده شوند. با این حال، این دو آزمایش مزایا و معایب خاص خود را دارند.

4. آیا شما را برای اسکن HIDA بیهوش می کنند؟

اسکن های HIDA معمولاً برای خواباندن شما (یا برای جلوگیری از درد) به بیهوشی نیاز ندارند. در واقع، برای برخی از اسکن‌ها، ممکن است لازم باشد در موقعیت‌های مختلف حرکت کنید. اگر ممکن است مشکلاتی داشته باشید که در طول اسکن ثابت مانده اند یا اگر نوزاد یا کودک شما اسکن می شود، ممکن است به شما یا فرزندتان دارویی (یک آرام بخش) داده شود که باعث آرامش و خواب آلودگی شما می شود.

5. اسکن HIDA چقدر طول می کشد؟

اسکن HIDA معمولا یک تا چهار ساعت طول می کشد. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد تا 24 ساعت پس از اولین اسکن برای تصویربرداری اضافی مراجعه کنید.

• اگر نتایج اسکن HIDA شما غیرطبیعی باشد، ممکن است پزشک شما آزمایشات دیگری را برای تشخیص دقیق مشکل شما تجویز کند.

• نتایج اسکن HIDA باید توسط پزشک شما بررسی شود.

• اسکن HIDA یک آزمایش تصویربرداری پزشکی ایمن و موثر است که می تواند برای تشخیص طیف وسیعی از مشکلات کبدی و صفراوی استفاده شود.

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.