آشنایی با انواع مختلف دستگاه فور و کاربردهای آن‌ها

مجموعه: آزمایش ها و تجهیزات پزشکی

دستگاه فور برای استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی

دستگاه فور برای استریل کردن تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی

دستگاه فور چیست؟

دستگاه فور یا آون (Oven) برای استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی با استفاده از حرارت استفاده می شود. آنها با گرم کردن هوای داخل دستگاه تا دمای بالا عمل می کنند که هر میکروارگانیسمی را که ممکن است وجود داشته باشد از بین می برد. زمان مورد نیاز برای استریلیزاسیون بسته به نوع دستگاه و دمای مورد استفاده متفاوت خواهد بود.

استریلیزاسیون با حرارت خشک روشی مطمئن و موثر برای استریل کردن است، اما به سرعت روش های دیگر مانند اتوکلاو نیست. همچنین توجه به این نکته مهم است که استریلیزاسیون با حرارت خشک همه انواع میکروارگانیسم ها مانند هاگ ها را از بین نمی برد.

دستگاه‌های فور در حجم‌های مختلف

انواع دستگاه فور

دستگاه‌های فور در حجم‌های مختلفی از جمله ۵۵ لیتری، ۴۰ لیتری و ۲۷ لیتری وجود دارند و براساس ساختار و کاربرد به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

1- فور ساده: این دستگاه برای استریل کردن تجهیزات فلزی اتاق عمل و مطب دندانپزشکی استفاده می‌شود. دستگاه فور ساده دارای ترمومتر و دریچه تخلیه بخار و نشانگر دمای داخل دستگاه نیست. همچنین این دستگاه قابل کالیبره کردن نیست و دقت دمایی آن حدود ۱۰ درجه سانتیگراد است.

2- فور دیجیتال: این نوع فور دارای ترمومتر و دریچه تخلیه بخار است و در برخی دماها کالیبره می‌شود. دقت دمایی این دستگاه ۵ درجه سانتیگراد است و دما را تا ۲۵۰ درجه سانتیگراد بالا می‌برد.

3- فور هوشمند: این دستگاه دارای تایمر، دریچه تخلیه بخار، ترموستات و ترمومتر است و سیستم کالیبراسیون و هشدار آن اتوماتیک است. دقت دمایی این دستگاه ۲ درجه سانتیگراد است و دما را تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد بالا می‌برد. این دستگاه رومیزی بوده و بیشتر در آزمایشگاه‌های طبی استفاده می‌شود.

4- فور هوشمند فن‌دار: این نوع فور دارای ترمومتر، ترموستات، تایمر، فن و دریچه تخلیه بخار است، سیستم کالیبراسیون و هشدار خودکار دارد و دقت دمایی آن ۱ درجه سانتیگراد است.

5- فور دمای بالا: این دستگاه در آزمایشگاه‌های تخصصی فیزیک استفاده می‌شود و دما را تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد بالا می‌برد.

6- فور خلاء: این دستگاه برای استریل کردن تجهیزاتی که نسبت به اکسیژن حساس هستند استفاده می‌شود و دما را تا ۱۱۰۰ درجه سانتیگراد بالا می‌برد.

محدوده دمای دستگاه های فور 

ویژگی دستگاه فور

• محدوده دما: دستگاه های فور معمولاً می‌توانند به دمای ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد (۴۸۲ درجه فارنهایت) برسند، اما برخی از مدل‌ها می‌توانند حتی بالاتر هم بروند.

• اندازه محفظه ای: دستگاه فور در اندازه های مختلفی وجود دارند، بنابراین می توانید یکی را انتخاب کنید که به اندازه کافی بزرگ باشد تا نیازهای شما را برآورده کند.

• نوع همرفت: دستگاه فور همرفت هوای گرم را در سراسر محفظه به گردش در می‌آورند که به اطمینان از گرم شدن یکنواخت اقلام کمک می‌کند. کوره های هوای ساکن فاقد فن هستند، بنابراین هوای گرم داخل محفظه به طور طبیعی به گردش در می آید. این می تواند منجر به گرمایش ناهموار شود، بنابراین کوره های هوای ساکن معمولاً برای استریل کردن استفاده نمی شوند. با این حال، آنها اغلب برای خشک کردن مواد حساس به حرارت استفاده می شوند.

• ویژگی های ایمنی: دستگاه های فور باید دارای ویژگی های ایمنی مانند قفل درب و هشدار خرابی شعله باشند. قفل درب از باز شدن درب در حین کارکرد فر جلوگیری می کند. این یک ویژگی ایمنی است که به جلوگیری از سوختگی و سایر صدمات کمک می کند. در صورت از کار افتادن المنت گرمایش، هشدار خرابی شعله به صدا در می آید. این یک ویژگی ایمنی است که به جلوگیری از آتش سوزی کمک می کند.

• دوام: دستگاه فور  باید از مواد بادوام ساخته شده باشند که بتوانند در برابر درجه حرارت بالا که برای استریل کردن یا خشک کردن استفاده می شود مقاومت کنند.

• هزینه: اجاق های هوای گرم می توانند از چند صد دلار تا چند هزار دلار قیمت داشته باشند. بسته به امکانات و اندازه فر، هزینه آن متفاوت خواهد بود.

در اینجا برخی از ویژگی های اضافی وجود دارد که ممکن است بخواهید در نظر بگیرید:

• کنترل های قابل برنامه ریزی: کنترل های قابل برنامه ریزی به کاربر این امکان را می دهد که دما و زمان مورد نظر را برای استریل کردن یا خشک کردن تنظیم کند. اگر نیاز به استریل کردن یا خشک کردن اقلام در دماها یا زمان های مختلف دارید، این می تواند مفید باشد.

• ثبت داده ها: ثبت داده ها دما و زمان هر چرخه استریل یا خشک شدن را ثبت می کند. از این اطلاعات می توان برای ردیابی عملکرد اجاق گاز و اطمینان از اینکه اقلام به درستی استریل یا خشک شده اند استفاده کرد.

• چرخه تمیز کردن: یک چرخه تمیز کردن به طور خودکار فر را پس از هر بار استفاده تمیز می کند. این به جلوگیری از تجمع باکتری ها و سایر آلاینده ها کمک می کند.

• گارانتی: فر باید دارای ضمانت نامه ای باشد که تعمیرات یا تعویض آن را برای مدت معینی پوشش می دهد.

هنگامی که همه این عوامل را در نظر گرفتید، می توانید خرید دستگاه فور را شروع کنید. تعدادی تولید کننده و مدل مختلف در دسترس هستند، بنابراین شما باید بتوانید یکی را پیدا کنید که نیازها و بودجه شما را برآورده کند.

مراحل کار با دستگاه فور یا آون

نحوه کار با دستگاه فور

در اینجا مراحل نحوه کار با دستگاه فور آورده شده است:

1. دستورالعمل های سازنده را به دقت بخوانید. با این کار دستورالعمل های خاصی برای استفاده از فر به شما ارائه می شود.

2. اقلام را برای استریل یا خشک کردن آماده کنید. مطمئن شوید که اقلام تمیز و عاری از زباله هستند. اگر اقلامی را استریل می‌کنید، مطمئن شوید که با دمای استریل‌سازی سازگار هستند.

3. وسایل را در فر قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که وسایل با یکدیگر تماس نداشته باشند و به گونه ای چیده شده باشند که امکان گردش هوا را فراهم کند.

4. دما و زمان را تنظیم کنید. دما و زمان مورد نیاز بسته به نوع اقلام در حال پردازش متفاوت خواهد بود.

5. دستگاه را روشن کنید و اجازه دهید گرم شود. هنگامی که دستگاه به دمای مطلوب رسید، فرآیند استریل کردن یا خشک کردن آغاز می شود.

6. پس از اتمام فرآیند استریل کردن یا خشک کردن، فر را خاموش کرده و اجازه دهید تا خنک شود. هنگامی که فر خنک شد، می توانید در را باز کنید و اقلام استریل شده یا خشک شده را بردارید.

استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی

کاربرد دستگاه فور

• استریل کردن: از دستگاه فور می توان برای استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی استفاده کرد. این کار با گرم کردن اقلام تا دمای بالا انجام می شود که هر میکروارگانیسمی را که ممکن است وجود داشته باشد از بین می برد.

• خشک کردن: از دستگاه فور می توان برای خشک کردن مواد حساس به حرارت مانند نمونه های بیولوژیکی و قطعات الکترونیکی استفاده کرد. این کار با گردش هوای گرم در اطراف وسایل انجام می شود که به تبخیر رطوبت کمک می کند.

• کیورینگ: از دستگاه فور می‌توان برای خشک کردن چسب‌ها و پوشش‌ها استفاده کرد. این کار با حرارت دادن اقلام تا دمای بالا انجام می شود که باعث سفت شدن چسب ها و پوشش ها می شود.

• بازپخت یا آنیل کردن : از دستگاه فور می توان برای بازپخت فلز استفاده کرد. این کار با حرارت دادن فلز تا دمای بالا انجام می‌شود که آن را نرم می‌کند و اجازه می‌دهد تا شکل بگیرد.

اجاق های هوای گرم ابزاری همه کاره هستند که می توانند برای کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، استفاده صحیح از آنها برای جلوگیری از خطرات احتمالی مهم است.

استفاده از دستگاه فور

دیگر نکات درباره دستگاه فور

• هنگام استفاده از دستگاه فور، همیشه از لباس های محافظ مانند دستکش و روپوش آزمایشگاهی استفاده کنید.

• بار دستگاه فور را زیاد نکنید. بار بیش از حد فر می تواند مانع از استریل یا خشک شدن مناسب اقلام شود.

• همیشه قبل از باز کردن درب، اجازه دهید فر کاملا خنک شود. باز کردن درب در حالی که فر گرم است می تواند هوای داغ و بخار را آزاد کند که می تواند باعث سوختگی شود.

• هر گونه مواد آلوده را به درستی دور بیندازید. مواد آلوده باید طبق روش های ایمنی آزمایشگاهی دفع شوند.

• از یک تایمر برای اطمینان از استریل شدن یا خشک شدن اقلام برای مدت زمان مناسب استفاده کنید.

• اگر اقلام را استریل می کنید، از دمایی استفاده کنید که به اندازه کافی بالا باشد تا همه میکروارگانیسم ها را از بین ببرد.

• اگر در حال خشک کردن وسایل هستید، از دمایی استفاده کنید که به اندازه کافی بالا باشد تا رطوبت آن بدون آسیب رساندن به وسایل تبخیر شود.

• بعد از هر بار استفاده، دستگاه فور را تمیز کنید تا از تجمع باکتری ها و سایر آلودگی ها جلوگیری کنید.

با پیروی از این مراحل و نکات، می توانید به استفاده ایمن و موثر از اجاق گاز گرم خود کمک کنید. 

استفاده از حرارت برای استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی

سوالات رایج در رابطه با دستگاه فور

1.  دستگاه فور  چیست؟

دستگاه فور یا آون با استفاده از حرارت برای استریل کردن تجهیزات و مواد آزمایشگاهی استفاده می‌شود. روش استریلیزاسیون با حرارت خشک بسیار موثر و مطمئن است، اما نیاز به زمان بیشتری نسبت به روش‌های دیگر دارد و همه نوع میکروارگانیسم‌ها را از بین نمی‌برد. به همین دلیل برای استریل کردن تجهیزات باید از روش‌های دیگری نظیر اتوکلاو نیز استفاده کرد.

2. انواع مختلف دستگاه فور چیست؟

دستگاه فور یا آون برای استریل کردن تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی با استفاده از حرارت استفاده می‌شود. انواع مختلف این دستگاه شامل فور ساده، فور دیجیتال، فور هوشمند، فور هوشمند فن‌دار، فور دمای بالا و فور خلاء هستند. هر کدام از این دستگاه‌ها دارای ویژگی‌های مختلفی هستند که برای پوشش نیازهای مختلف صنایع پزشکی و آزمایشگاهی استفاده می‌شوند.

3. مزایای استفاده از دستگاه فور چیست؟

دستگاه های فور همه کاره و کارآمد هستند. آنها را می توان برای کاربردهای مختلفی از جمله استریل کردن، خشک کردن و... استفاده کرد. استفاده از آنها نیز نسبتاً آسان است.

4. معایب استفاده از دستگاه فور چیست؟

دستگاه های فور می توانند گران باشند و در صورت عدم استفاده صحیح می توانند خطرناک باشند. رعایت دقیق دستورالعمل های سازنده برای جلوگیری از سوختگی و آسیب های دیگر بسیار مهم است.

5. نکات ایمنی برای استفاده از دستگاه فور چیست؟

- هنگام استفاده از دستگاه فور، همیشه از لباس های محافظ مانند دستکش و روپوش آزمایشگاهی استفاده کنید.

- بار فر را زیاد نکنید.

- همیشه قبل از باز کردن درب، اجازه دهید فر کاملا خنک شود.

- از فر برای هیچ هدفی غیر از استریل کردن یا خشک کردن استفاده نکنید.

- هر گونه مواد آلوده را به درستی دور بیندازید.

گردآوری:بخش سلامت بیتوته