اعمال و مناسبت های ماه ذی القعده

مجموعه: اعمال مستحبی

اعمال و مناسبت های ماه ذی القعده

مناسبت ها و اعمال پرفضیلت ماه ذی القعده در دین اسلام:

"ذی القعده" یا "ذوالقعده الحرام"، یازدهمین ماه قمری است که جزو ماه های حرام (محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه) قرار دارد و در آن جنگ کردن حرام است. همچنین، "ذی القعده" جزو ماه های حج (شوال، ذی القعده و ذی الحجه) نیز محسوب می شود و همراه با دو ماه دیگر، برای بجا آوردن اعمال حج مورد استفاده قرار می گیرند.

ذو القعده از قعود و نشستن گرفته شده و از آنجا که اعراب در این ماه از جنگ فرو می نشستند، آن را به این نام نامیده اند.

مناسبت های ماه ذی القعده یا ذوالقعده :

اذکار و اعمال مشترک ماه ذی القعده :

برای این ماه هم مثل دیگر ماههای قمری اعمالی سفارش شده است که اعمال مشترک آن شامل : 

• هر روز 100 بار صلوات بر محمد و آل محمد.

• هر روز 360 مرتبه «الحمد لله رب العالمین» 

• هر روز 70 مرتبه استغفرالله، 70 مرتبه اتوب الی الله، 100 مرتبه سبحان الله، 100 بار الحمدلله، 100 مرتبه لا اله الا الله، 100 مرتبه الله اکبر، 100 مرتبه لا اله الا الله الملک الحق المبین، 100 مرتبه لاحول ولاقوة الا بالله. (ارمغان مجلسی، ص 23)

• خواندن نماز جعفر طیار حداقل هفته ای یکبار 

• خواندن نماز شب و نوافل یومیه.

• تلاوت «آیة الکرسی» بعد از هر نماز (مفتاح الفلاح، شیخ بهایی، ص 55)

• صلوات بر محمد و آل محمد هر شب و روز جمعه 1000 بار (ارمغان مجلسی، ص 27)

• خواندن تعقیبات نماز که امام صادق علیه السلام در این باره فرموده است:«التعقیب ابلغ فی طلب الرزق من الضرب فی البلاد؛ تعقیبات، در جلب روزی از مسافرت های تجارتی مؤثرتر است.»  (بحارالانوار، ج 85، ص 315)

• مبادرت بر تسبیح حضرت زهرا علیها السلام که تأکید شده است تسبیح حضرت فاطمه علیها السلام بعد از نماز بدون تکلم و بدون جابه جا کردن پاها انجام شود. (بحارالانوار، ج 85، ص 332)

دستور پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم در خصوص ماه ذی القعده

در این ماه، روزی پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم از منزل خارج شدند و فرمودند: «ای مردم! چه كسی می خواهد توبه كند؟» همه پاسخ مثبت دادند. آنگاه فرمود: «غسل كنید، وضو بگیرید و چهار ركعت نماز بخوانید. در هر ركعت یك بار سوره حمد، سه بار سوره اخلاص و یك بار هم سوره فلق و ناس بخوانید. پس از اتمام نماز، 70 مرتبه استغفار كنید و سپس بگویید:

لا حول و لاقوة الا بالله العلی العظیم و بعد از آن، این دعا را بخوانید:

«یا عزیز یا غفار اغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فانه لا یغفر الذنوب الا انت.» سپس فرمود: «كسی كه این عمل را به جا آورد از آسمان به او ندا می رسد: ای بنده خدا، توبه ات پذیرفته شد و گناهانت بخشوده گشت، كردارت را از سر بگیر...»

خواندن نماز توبه یکی از اعمال ماه ذی القعده

نماز یکشنبه ماه ذی القعده

در روز یکشنبه های ماه ذی القعده، غسل کردن و خواندن نماز یکشنبه ماه ذی القعده سفارش شده است.

در ماه ذی القعده عملی وارد شده که فضیلت بسیار دارد که بدین شرح است: در یکی از روزهای یکشنبه این ماه غسل کند و وضو بگیرد و چهار رکعت نماز بگذارد (دو نماز دو رکعتی) و در هر رکعت حمد یک مرتبه و اخلاص سه مرتبه و معوذتین (فلق و ناس) را یک مرتبه بخواند پس از نماز هفتاد مرتبه استغفار کند و استغفار را به ذکر شریف «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ» ختم نماید سپس بگوید «یا عَزیزُ یا غَفَّارُ اغْفِرْلی ذُنُوبی وَ ذُنُوبَ جَمیعِ المُؤمِنینَ وَالْمُؤمِناتِ فَاِنَّهُ لایغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاَّ اَنْتَ»

برای این نماز ثواب زیادی ذکر شده از جمله اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هر که این نماز را بجا آورد: توبه اش مقبول، گناهانش آمرزیده شود، دشمنان او در روز قیامت از او راضی شوند، با ایمان بمیرد، دین و ایمانش از وی گرفته نشود؛ قبرش گشاده و نورانی گردد؛ والدینش از او راضی گردند؛ مغفرت شامل حال والدین او و ذریّه او گردد؛ توسعه رزق پیدا کند؛ ملک الموت با او در وقت مردن مدارا کند؛ به آسانی جان دهد و ... .

اعمال شب پانزدهم ذی القعده :

شب عبادت، دعا و استغفار. روایت است که خداوند حاجت سائلان در این شب را برآورده می کند.

اعمال روز بیست و سومذی القعده :

زیارت امام رضا(ع)؛ بنا بر روایات، این روز، روز زیارتی مخصوص امام علی بن موسی الرضا(ع) است

اعمال روز بیست و پنجم ذی القعده روز دحوالارض :

بیست و پنجمین روز از ماه مبارک ذی القعده سالروز گسترش زمین از زیر خانه کعبه است که به «دحو الارض» مشهور است. نقل شده است که در چنین روزی برای نخستین بار زمین از زیر خانه کعبه به روی آب گسترش یافته است.

شب و روز دحو الارض بسیار گرامی است و برای آن اعمال مختلفی ذکر شده و همواره به انجام این اعمال و توجه به این روز مهم سفارش شده است. در کتاب شریف مفاتیح الجنان مرحوم محدث قمی برای این شب چنین نوشته است؛

«از حسن بن علی وَشّاء روایت شده که گفته: من کودک بودم که با پدرم در شب بیست وپنجم ماه ذوالقعده، در خدمت حضرت رضا(علیه السلام) شام خوردیم، حضرت فرمود: امشب حضرت ابراهیم و حضرت عیسی متولّد شده اند و زمین از زیر کعبه پهن شده، پس هرکه روزش را روزه بدارد، چنان است که شصت ماه روزه داشته باشد.»

• روزه. 

• غسل. 

• نماز: دو ركعت است كه در هر ركعت، یك بار سوره حمد و پنج مرتبه سوره شمس خوانده شود. پس از سلام نماز بگوید: «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظِیمِ» آنگاه این دعا را بخواند:

یا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِی عَثْرَتِی یا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِی یا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِی وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَیئَاتِی وَ مَا عِنْدِی یا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکرامِ یا ارحم الراحمین.

• دعا؛ خواندن دعاهای وارد شده در مفاتیح الجنان. (خواندن دعای: اللَّهُمَّ دَاحِی الْکعْبَهِ)

• زیارت ثامن الحجج (امام رضا) علیه السلام.

بعضی از علما زیارت این روز را مستحب دانسته اند.

* نقل شده است كه در این روز حضرت حجت بن الحسن العسكری(عجل الله تعالی فرجه الشریف) قیام خواهد كرد.)

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته